Domek dóżnika z Orońska po generalnym remoncie

W latach 1833-34 wybudowano bitą drogę z Radomia przez Szydłowiec Kielce do Krakowa. Z tamtego okresy pochodzi domek dróżnika, który stoi przy ulicy Radomskiej 2 w Orońsku. Aktualnie po remoncie, obiekt ma pełnić funkcję mieszkania chronionego, dla usamodzielniajacych się wychowanków z placówek opiekuńczo-wychowawczych powiatu szydłowieckiego. Generalny remont zabytkowej dróżniczówki wykonała firma Remar z Orońska. Pracę rozpoczęte w październiku 2017 roku, zakończono ostatecznie po dwukrotnym aneksowaniu, we wrześniu 2018 roku.

Koszt robót budowalnych przekroczył 500 tysięcy złotych. Finansowego bezzwrotnego wsparcia Powiatowi udzielił Bank Gospodarstwa Krajowego, który wspomógł inwestycję kwotą 212 405 złotych. Od czasu ukończenia prac budynek jednak stoi pusty. Ze środków Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie jest obecnie wyposażany. Czy i kiedy będzie zamieszkany, tego póki co nikt nie wie. Budynek ogrzewa nowoczesna Pompa Ciepła. Niestety na budynku widać usterki i miejscowe ślady zagrzybienia. Powodem tego są prawdopodobnie okna bez systemu mikrowentylacji i sposób ich obsadzenia w murze. Wokół zabytkowej dróżniczówki, niestety znajduje się zaniedbany, nieuporządkowany teren i rozwalające się ogrodzenie z siatki. Stan realizacji inwestycji był 30 kwietnia, tematem wyjazdowego posiedzenia Komisji Rewizyjnej Rady Powiatu, której przewodniczył Cezary Sierawski.

Warto nadmienić, że w 1819 roku, w czasach Królestwa Polskiego, powołano do życia Dyrekcję Jeneralną Dróg i Mostów. Był to pierwszy polski organ zajmujący się budową, utrzymaniem i administracją traktów drogowych. Pierwszym Dyrektorem Jeneralnym Dróg i Mostów został Franciszek Ksawery Christiani. Urodzony 4 listopada 1772 roku w Dukli na Podkarpaciu. Związany w dalszych latach życia z Orońskiem. Orońska dróżniczówka, jak i dróżniczówka z Szydłowca, to zabytki przypominające tego zasłużonego budowniczego dróg w Polsce. Christiani był bardzo sprawnym organizatorem i dobrym inżynierem. W pierwszym roku działalności Dyrekcji Jeneralnej Dróg i Mostów wydał „Prawidła do ułożenia i sprawdzania Anszlayów (kosztorysów) na budować się mające drogi bite, groble, mosty, itp.”. W 1820 roku opracował: „Przepisy względem odrabiania szarawarków zatwierdzone przez Komisję Spraw Wewnętrznych i Policji”, „Wzory do instrukcji systematu rachunkowego tak szarwarku in natura, jako i funduszów szarwarkowych” a także podręcznik budowy dróg bitych „Początkowa nauka praktyczna dla konduktorów drogowych z ogólnego systemu budowy i instrukcji dla drogownictwa w Królestwie Polskim, z litografowanym planem i skalą robót przez Jeneralną Dyrekcję Dróg i Mostów”. Dyrekcja w 1820 roku miała 18 inżynierów, a trzy lata później 21 inżynierów, 4 nadkonduktorów, 14 konduktorów, 6 elewów oraz kompanię rzemieślniczą składającą się z 30 osób.